Sé quién eres

Herrialde honetan, zinema munduarentzat tabu diren hainbat gai daude (erregea, armada, erlijio katolikoa, maquisa, terrorismoa, etab.), ia ez dira erabili gure zinematografian balizko filmetarako argumentu gisa. Gaizki izendatutako eta gutxietsitako zinema politikoa ez da gure zuzendariek gehien maite dituztenetako bat. Beste herrialde batzuetan, film bikainak egin dira istoria hurbila inspirazio iturri gisa erabiliz (Ken Loach-en Hidden Agenda, Biberman-en Salt of the Earth, Rosi-ren Salvatore Giuliano,…. Orain burura datozkidan filmak, bat-batean, beren herrialdeen etorkizun hurbilaren ilustrazio izaeragatik aukeratzea baino beste asmorik gabe).

Hemen, ‘eragin politikoa duen zinema’-ko film bikain bat aukeratu beharko banu, Erlauntzaren Espiritua / El espíritu de la colmena aukeratuko nuke, baina ez da zinema politikoaren azpigenero baten adibide ideala, ‘ia-informazio dokumentala’ deitu genezakeena. Digresio hauek balio dezatela Patricia Ferreirak egindako lehen filma aurkezteko, aipatutako gaietako bat erabiltzera ausartzen dena: Armada, trantsizio urteetako gorabehera handietan militarren parte-hartzea zalantzan jartzen gaituen istorio bat kontatzeko. Argumentuak hausnartzera eramaten gaitu zenbat zulo beltz dauden gure azken historian, eta nola ‘establishment’ honek, inoiz pentsatzeari utzi ez dionak herrialde hau bere lurraldea dela, orain bere eragina eta presioa egingo duen. Bestalde, Patriciak kontatzen digun istorioak memoriaren misterioei buruz espekulatzeko ere balio du.

Zergatik gogoratzen ditugu esperientzia batzuk eta beste batzuk ez? Sor al daiteke oroitzapen bat artifizialki? Esperientzia traumatikoak edo desatseginak ahaztu eta geroago gogoratu al daitezke aditu baten laguntzarekin? Badirudi askok uste dutela oroitzapen horiek berriro azaleratu daitezkeela terapia egokiarekin. Hauek dira ekoizpen honetan jorratzen diren galderak, thriller moduan kontatzen dena eta gure interesa mantentzea lortzen duena iraupen osoan zehar. Filmeko protagonistak pairatzen duen ‘Korsakov sindromea’ izeneko nahasmendu amnesikoari buruzko ikuspegiak ez du zerikusirik denboraldi honetan estreinatu berri den Memento filmaren argumentu gisa gaixotasun hori erabiltzearekin, agian denboraldi honetan aipatutako gaixotasuna zorrotzago erabiltzen duena. Laburbilduz, hau ‘thriller politikoa’ da, Patricia Ferreira berak definitu duen bezala, egoki kontatua, oso ondo antzeztua, eta non José Luis Alcaineren argazkilaritza bikaina nabarmentzen den, edozein zinemazalek (baita sofistikatuenak ere) ikusteko adina indar duen ekoizpen bat kontenplatzeko aukera emanez.

Santi Pascual

Telebistako dokumentaria izanik, bere lehenengo luzemetraia burutzen ausartu da eta horretarako Estatu Espainiar izan duen “gogoramen historikoa” jo du: diktadura hil zorian zegoenean, orain hogeitapiko urte gertatutako gatazka batzuen lekuko edota protagonista fikzioan, baliobide ezin hobea du garai hartako gertakizunak gogoratzeko.

Drama psikologiko-tik abituz, amnesia gaixotasunaz, ia thriller tankerara hurbilduko zaigu filmearen zehar.

Narrazioan hasiera makala badu ere, iraganean murgiltzen da baina geroari begira eta hortaz argi ta garbi atera ditzakegu ondorioak.

Zentzu horretan filme didaktikoa eta, batera, beharrezkoa askorentzat amnesia ildotik ez sartzeko.