Le notti di Cabiria

Federico Fellini zinemaren historiako lanik garrantzitsuenetako bat sortu du, ez hainbeste hizkuntza zinematografikoari egindako ekarpenagatik, baizik eta, funtsean, bere ikonografia eta irudi zinematografikoengatik. Agian marrazkilari gisa izandako garaiko ondarea, inoiz utzi ez zuen zeregina, Fellinik paisaia bisual oso pertsonala utzi digu; pertsonaia iradokitzaileen galeria neurgaitza; groteskoaren estetikaren interpretazio paregabea, inauteriaren eta zirkuaren arteko erdibidean; eta irudi barroko eta iradokitzaileen unibertso gainezka bat, fantasiaz, karikaturaz eta autobiografiaz betea. Nire oroitzapen pertsonalean, Hitchcock edo Welles hizkuntza badira, Ford Historia bada, Bergman edo Tarkovsky transzendentzia badira, Fellini magia, tragikomedia, errugabetasuna, bizitza izango litzateke.

Bilakaera koherente batean, Italiako historiaren beraren (eta zinema italiarraren) oinordeko izanik, Fellini neorrealista gisa hasi zen, felliniar bihurtu arte (sortzaile gutxi, oso gutxik sortu dute FF baino estilo definituago eta bereizgarriago bat). Eta bilakaera honetan, Cabiriako gauak / Las noches de Cabiria inflexio-puntu bat da. Baina trantsiziozko film bat izateaz gain, Riminin jaiotako egilearen lanik paradigmatikoena da hau: agian, aldi berean, Federicoren film neorrealista eta pertsonalena, Cabiria-La Dolce Vita-Otto e Mezzo ardatza abiarazten duena, zalantzarik gabe bere filmografiaren zatirik garrantzitsuena izango dena. Cabiriako gauak-en, pertsonaiek, zeharkatzen dituzten hiri-espazioek, prostituten jantziek (erromatar merkatuetan eskuratuak), elkarrizketek berak [1. Pier Paolo Pasolinik berak parte hartu zuen bertan], denak du dokumentalaren usaina, egunerokoaren zaporea, baina aldi berean dena sublimatzen da onur-punturaino, magiko-punturaino [2. Oso esanguratsua da alde horretatik Eliza Katolikoak zentsuratutako atala, Fellinik arazo handiak izan zituen film honen estreinaldirako, eta espazioak eragozten digu komentatzea. Denok gonbidatzen ditugu filmaren ondorengo eztabaidara, filmaketaren eta Felliniren lanaren inguruko berezitasunak sakonago aztertzeko]. Federicoren irudimenak laguntzen du horretan, baita Giulietta Masina xalo eta sublimak Cabiriaren antzezpenak ere, batzuetan film osoa irensten duela dirudien interpretazio indartsu batean.

Federico bezalako zinemagile bati hunkitzea baino ezin diogu eskatu. Baina Cabiriak samurtasunez harrapatzen ez bagaitu, agian gure errua da.

Txus Retuerto.

Italiar “neorealismo”-a topo egin dugu, baina, tartean, F. Fellini dugu eta… ildo horretatik abiatzen bada ere, berehala aldenduko zaigu fikzio berezi eremuetara.

Zinemagintza modernoaren sortzaileetariko bat, garaiko frantziar maisuekin batera, dugu orain gutxi hildako zinemaegile ausarti hau: fikzioa sortzen hasten bada ezin gelditu amaiera arte eta nola! Errealitate zati berezi hori handituz eta aberasten eten gabe, “su sortzaileaz” baiatuz narrazio konplexuaren asoan non kontatzen duena dokumentu pentsakorra dugun.

Gaurko ikuspegitik dastatzeko dugun filme honek hamarkadei eutsi die, hots, sekuentzia ugarik indarra ta irautea mantentzen dute, bestela filmea ikusi ta gozatu!

J.C.G.U.